
ယေန႔ကမBာတြင္ ခန္႔မွန္းေႁခအားႁဖင့္ ဘာသာစကားေပါင္း ၁၀ဝ ခန္႔ကို ကမBာ့ႏိုင္ငံအသီးသီး၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားမၽားအႁဖစ္ ေႁပာဆိုေနႂကပါသည္။ ဤေဆာင္းပါး၌ ကမBာအႏွံ႔ အကၽယ္ႁပန္႔ဆံုး၊ လူၪီးေရအမၽားဆံုး ေႁပာဆိုသံုးစြဲသည့္ ဘာသာစကားမၽားအေႁခအေနကို မိတ္ဆက္ တင္ႁပလိုက္ပါသည္။
တရုတ္ဘာသာစကား
တရုတ္ဘာသာစကားသည္ လူၪီးေရ တစ္ဘီလီယံေကၽာ္ (သန္းေပါင္းတစ္ေထာင္ေကၽာ္) ၏ မိခင္ဘာသာစကားႁဖစ္ပါသည္။ တရုတ္ႁပည္ေဒသအႏွံ႔ ၌ မတူကြဲႁပားေသာ ေဒသိယသံုး စကားေႁပာအသံုးအနံႈး ႏွင့္ ေလယူေလသိမ္းမၽားကို ေႁပာဆိုႂကသည့္တိုင္ စာေရးေသာအခါ၌ တူညီေသာ အကၡရာအေရးအသားမၽားကို သံုးစြဲႂကေလသည္။ တရုတ္လူမၽိဳးမၽားအားလံုး၏ တူညီစြာသံုးစြဲႂကသည့္ စာေပအေရးအသားမွာ ဟန္ဇီ (ံေညဖင) စာေပအကၡရာမၽား ကို အေႁခခံသည့္ စာေပအေရးအသားစံနစ္ပင္ႁဖစ္ပါသည္။ ပီကင္းႃမိဳ႔ေတာ္တဝိုက္ႏွင့္ တရုတ္ႁပည္ေႁမာက္ပိုင္းေလသံစကားေႁပာအသံုးအႏံႈးကို အေႁခခံသည့္ မန္ဒါရင္းစကားေႁပာသည္ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားႁဖစ္ႃပီး မန္ဒါရင္းကို ထိုင္ဝမ္ႏွင့္ စကၤာပူ တရုတ္မၽားလည္း ကၽယ္ႁပန္႔စြာ ေႁပာဆို သံုးစြဲႂကေလသည္။
ေဒသအလိုက္ အေႁခခံေႁပာဆိုသံုးစြဲႂကသည့္ အႁခားမူကြဲတရုတ္စကားမၽားကို တရုတ္ႁပည္ေတာင္းပိုင္းႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္၌ ‘ကန္တိုနီး’ (သို႔မဟုတ္) ‘ယူ’ ကိုလည္းေကာင္း၊ တရုတ္ႁပည္အေရွ႔ပိုင္းခရိုင္မၽားႏွင့္ ရွန္ဟိုင္းတြင္ ဘာသာစကား ‘ဝူ’ ကိုလည္းေကာင္း၊ တရုတ္ႁပည္ေတာင္ပိုင္းခရိုင္အခၽိဳ႔၊ ထိုင္ဝမ္ႏွင့္ မေလးရွားတို႔တြင္ ‘မိန္’ စကားအသံုးအႏံုႈးကိုလည္းေကာင္း၊ ‘ရွန္’ ‘ကန္’ ႏွင့္ ‘ဟကၠာ’ အသံုးအႏံႈးမၽားကို လည္း တရုတ္ေတာင္ပိုင္း ႏွင့္ ထိုင္ဝမ္ေဒသအခၽိဳ႔တြင္လည္းေကာင္း အသီးသီးေႁပာဆိုသံုးစြဲႂကႃပီး တရုတ္ဘာသာစကားသည္ ကမBာ့ကုလသမဂၢ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားတရပ္လည္း ႁဖစ္ပါသည္။
အဂၤလိပ္ဘာသာစကား
ကမBာေပၚတြင္ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကို မိမိတို႔၏မိခင္ဘာသာစကားအႁဖစ္ သံုးစြဲႂကသည့္ အေရအတြက္မွာ တရုတ္ဘာသာစကားထက္ လူၪီးေရအားႁဖင့္ နည္းပါးေနသည့္တိုင္ ကမBာအႏွံ႔ အကၽယ္ႁပန္႔ဆံုး သံုးစြဲသည့္ ဘာသာစကားမွာ အဂၤလိပ္သာစကားပင္ႁဖစ္ပါသည္။ အခၽိဳ႔ ခန္႔မွန္းေႁခစာရင္းဇယားမၽားအရ ယခုအခါ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကို အနည္းဆံုး ကမBာ့လူၪီးေရ သံုးပံုတစ္ပံုေကၽာ္ (အနည္းဆံုး လူၪီးေရ သန္းေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေကၽာ္) ေႁပာဆိုသံုးစြဲေနႂကေႂကာင္း သိရွိရပါသည္။ ႃဗိတိသွ် အင္ပါယာ၏ ႂသဇာသက္ေရာက္မႈကို အေႁခခံလွ်က္ ၪေရာပအေနာက္ေႁမာက္ပိုင္း ကြၽန္းႏိုင္ငံ အဂၤလန္မွသည္ အေမရိကတိုက္အထိ၊ အာဖရိကတိုက္ ႏိုင္ငံမၽားမွသည္ အိႏၵိယသမုဒၵရာအတြင္းမွ ႏိုင္ငံမၽားစြာအထိ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားသည္ ကမBာအႏွံ႔ အလြန္ ကၽယ္ႁပန္႔စြာ ေႁပာဆိုသံုးစြဲသည့္ ဘာသာစကားတရပ္ႁဖစ္လာခဲ့ေလသည္။
ယခုအခါ အေမရိကန္၊ ႃဗိတိန္၊ အိႏၵိယ၊ ႂသစေႂတးလွ်၊ ကေနဒါ၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ႏိုင္ဂၽီးရီးယား ႏိုင္ငံမၽားအပါအဝင္ ကမBာ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၈ ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ကမBာ့ကုလသမဂၢတို႔၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္ အဂၤလိပ္ဘာသာကို သတ္မွတ္ထားရွိပါသည္။
ဟိႏၵဴဘာသာစကား
ခန္႔မွန္းေႁခအားႁဖင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံတည္း၌ပင္လွ်င္ ဟိႏၵဴ ဘာသာစကားေႁပာ လူၪီးေရ သန္းေပါင္း ၄၃၀ ေကၽာ္ခန္႔ရွိေနပါသည္။ ဟိႏၵဴ သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကား ႏွစ္ခုအနက္ တစ္ခုလည္းႁဖစ္ပါသည္။ (အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ အႁခားရံုးသံုးဘာသာစကားတခုမွာ အဂၤလိပ္ဘာသာ ႁဖစ္၏။) ထို႔အႁပင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံသားမၽားသည္ ကမBာတလႊားသို႔ သြားေရာက္လွ်က္ အေႁခခၽေနထိုင္လွ်က္ ရွိေနႂကသည္ႁဖစ္ရာ ထရီနီဒက္၊ ဂိုင္ယာနာ၊ ေတာင္အာဖရိက ႏွင့္ ေမာေရးသွ် ကဲသို႔ေသာ ႏိုင္ငံမၽားတြင္လည္း ဟိႏၵဴစကားကို ကၽယ္ႁပန္႔စြာပင္ ေႁပာဆိုသံုးစြဲႂကေလသည္။
စပိန္ဘာသာစကား
ကိုလံဘတ္ကဲသို႔ေသာ ႏယ္ေႁမသစ္မၽား စြန္႔စားရွာေဖြသူ စပိန္အမၽိဳးသားမၽားေႂကာင့္လည္းေကာင္း၊ စပိန္နယ္ခၽဲ့သမားမၽား၏ နယ္ေႁမမၽားသိမ္းပိုက္ခၽဲ့ထြင္မႈေႂကာင့္လည္းေကာင္း စပိန္ဘာသာစကားသည္ ၪေရာပတိုက္ စပိန္ႏိုင္ငံမွ သည္ အေမရိကတိုက္ႏွင့္ အာရွတိုက္မၽားသို႔ ႁပန္႔ႏွံ႔ေရာက္ရွိသြားခဲ့ရာ ယခုအခါ စပိန္ဘာသာစကားကို ကမBာ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၁ ႏိုင္ငံ၌ (လူၪီးေရ သန္းေပါင္း ၃၀ဝ ေကၽာ္၏) ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္ေႁပာဆိုႂကပါသည္။
စပိန္ဘာသာစကားေႁပာလူၪီးေရ မၽားႁပားေသာ ႏိုင္ငံမၽားမွာ မကၠဆီကို၊ ကိုလံဘီယာ၊ အာဂၽင္တီးနား၊ စပိန္ ႏွင့္ ဗင္နီဇြဲလား ႏိုင္ငံတို႔ႁဖစ္ႂကပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ စပိန္ဘာသာစကားကို ရံုးသံုးဘာသာစကား အႁဖစ္ သတ္မွတ္မထားေသာ္လည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံသည္ ကမBာေပၚတြင္ ဆဌမေႁမာက္ စပိန္စကားေႁပာ လူၪီးေရ အမၽားဆံုးရွိေသာ ႏိုင္ငံႁဖစ္သည္။ ထို႔အႁပင္ စပိန္ဘာသာစကားသည္ ကမBာ့ကုလသမဂၢ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကား လည္း ႁဖစ္ပါသည္။
အာေရဗၽ ဘာသာစကား
အာေရဗၽဘာသာစကားကို ကမBာ႔ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၅ ႏိုင္ငံ၌ ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္ သတ္မွတ္ထားရွိရာ ဘာသာစကားတခုခုအားကမBာ့ႏိုင္ငံမၽား၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္သတ္မွတ္ထားရွိမႈ၌ အဂၤလိပ္ႏွင့္ ႁပင္သစ္ ဘာသာစကားမၽားႃပီးလွ်င္ တတိယေႁမာက္ေနရာ၌ တည္ရွိေလသည္။ ကမBာအရပ္ရပ္တြင္ လူၪီးေရ သန္းေပါင္း ၂၀ဝ ခန္႔သည္ အာေရဗၽဘာသာစကားကို ေႁပာဆိုႂကသည္။
အာေရဗၽဘာသာသာစကားသည္ အစၥလမ္မစ္ ကိုရမ္ကၽမ္းစာ၏ ဘာသာစကားႁဖစ္ရာ မၽားစြာေသာ အိႏၵိယလူမၽိဳးမၽား၊ အင္ဒိုနီးရွားလူမၽိဳးမၽား၊ အီရန္လူမၽိဳးမၽား၏ ဒုတိယ ဘာသာစကားတရပ္လည္း ႁဖစ္ေလသည္။ ထို႔အႁပင္ အာေရဗၽဘာသာစကား သည္ မၽားစြာေသာ မူဆလင္ႏိုင္ငံမၽား၏ ဘာသာစကားတရပ္ႁဖစ္ႃပီး ကမBာ့ကုလသမဂၢ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားလည္းႁဖစ္ပါသည္။
ေပၚတူဂီဘာသာစကား
တခၽိန္က စပိန္ဘာသာစကား၏ ႁပန္႔ႏွံ႔မႈႏွင့္ တန္းတူရည္တူေနရာတြင္ ေနခဲ့သည့္ ေပၚတူဂီဘာသာစကားကို ယခုအခါ ေပၚတူဂီနိုင္ငံမွလြဲလွ်င္ အႁခား ကမBာ့ႏိုင္ငံ ၇ ႏိုင္ငံ၌သာ ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္ ေႁပာဆိုသံုးစြဲေနႂကေပသည္။ ေပၚတူဂီဘာသာစကားကို ရံုးသံုးဘာသာတရပ္အႁဖစ္ သတ္မွတ္ထားရွိသည့္ႏိုင္ငံမၽားတြင္ အာဖရိကတိုက္မွ အင္ဂိုလာႏိုင္ငံအပါအဝင္ ၅ ႏိုင္ငံ၊ လက္တင္အေမရိကတိုက္မွ ဘရာဇီး ႏွင့္ တရုတ္ႁပည္၏ အထူးအုပ္ခၽဳပ္ခြင့္ရ ဇံုနယ္ေႁမတခုႁဖစ္သည့္ မကာအို တို႔ တြင္ ႁဖစ္ပါသည္။ တကမBာလံုးတြင္ ေပၚတူဂီစကားေႁပာၪီးေရ စုစုေပါင္း ၁၆၈ သန္းခန္႔ရွိသည့္အနက္ ဘရာဇီး ႏိုင္ငံသည္ ပထမ ေနရာ၌ ရွိေနႃပီး စုစုေပါင္း ေပၚတူဂီစကားေႁပာၪီးေရ သန္းေပါင္း ၁၅၀ ေကၽာ္ရွိေလသည္။
ရုရွားဘာသာစကား
ရုရွားဘာသာစကားကို လူၪီးေရ သန္းေပါင္း ၁၃၀ ခန္႔က မိခင္ဘာသာစကားအႁဖစ္ သတ္မွတ္ေႁပာဆိုႂက ပါ၏။ ႏိုင္ငံအေရအတြက္အားႁဖင့္ကား ၂ ႏိုင္ငံတည္းတြင္သာႁဖစ္ပါသည္။ ရုရွား ႏွင့္ ဘိုင္လာရုစ္ ႏိုင္ငံတို႔ပင္ ႁဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယခင္ ဆိုဗီယက္ႁပည္ေထာင္စုဝင္ႏိုင္ငံေဟာင္းအခၽိဳ႔ႁဖစ္ေသာ ယူကရိန္း၊ ကိုင္ဇက္စတန္၊ ၪဇဘက္ကစၥတန္၊ ကာဇက္စတန္ႏွင့္ မိုဒိုးဗား ႏိုင္ငံတို႔တြင္ ရုရွားဘာသာစကားကို ကၽယ္ႁပန္႔စြာ ေႁပာဆိုသံုးစြဲ ေနႂကဆဲႁဖစ္ပါသည္။ ရုရွားဘာသာစကားသည္ ကမBာ့ကုလသမဂၢ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားတရပ္လည္း ႁဖစ္ပါသည္။
ဂၽပန္ဘာသာစကား
ဂၽပန္ဘာသာစကားကို ဂၽပန္ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံတည္းတြင္သာ မိခင္ႏွင့္ ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္ ေႁပာဆိုႂကသည္။ အေရအတြက္အားႁဖင့္ ဂၽပန္စကားေႁပာၪီးေရ ၁၂၅ သန္းေကၽာ္ရွိႃပီး ဘရာဇီးႏိုင္ငံတြင္ ၆သိန္း ေကၽာ္ႏွင့္ အေမရိကန္ႁပည္ေထာင္စုတြင္လည္း ၅ သိန္းနီးပါးခန္႔ရွိေပသည္။ ေခတ္သစ္ ဂၽပန္စာေပေရးသား၊ ဖတ္ရွဴနည္း ၄ နည္းရွိရာ ၄င္းတို႔မွာ ခန္းဂၽီး (တရုတ္ ဟန္ဇီ မွ ဆင္းသက္လာႁခင္းႁဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။)၊ ဟိုင္ရာဂါနာ၊ ကာတာကာနာ ႏွင့္ ရိုမာဂၽီ နည္းတို႔ပင္ႁဖစ္ပါသည္။
ဘဂၤါလီ ဘာသာစကား
ဘဂၤါလီဘာသာစကားသည္ ဘဂၤလားေဒ့ခၽ္ႏိုင္ငံ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားႁဖစ္ႃပီး လူၪီးေရသန္းေပါင္း ၁၂၀ ေကၽာ္ေႁပာဆိုႂကသည္။ ထို႔အႁပင္ ဘဂၤါလီ ဘာသာစကားကို အိႏၵိယ လူၪီးေရ သန္း ၇၀ ေကၽာ္ (အထူးသႁဖင့္ အေနာက္ ဘဂၤလားႁပည္နယ္သားမၽား) တို႔လည္း သံုးစြဲေႁပာဆိုႂကေပသည္။
ဂၽာမန္ ဘာသာစကား
ဂၽာမန္ဘာသာစကားကို ၪေရာပႏိုင္ငံ ၆ ႏိုင္ငံ၌ လူၪီးေရသန္းေပါင္း ၁၂၀ ခန္႔က သံုးစြဲေႁပာဆိုႂကသည္။ ဂၽာမန္ဘာသာစကားကို ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္ သတ္မွတ္ေႁပာဆိုႂကေသာ အဆိုပါႏိုင္ငံမၽားမွာ ဂၽာမဏီ၊ ႂသစႄတီးယား၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ လူဇင္ဘတ္၊ လိုင္ခၽက္စတိန္ ႏွင့္ ဘယ္လ္ဂၽီယံ ႏိုင္ငံတို႔ပင္ႁဖစ္ပါသည္။ ဂၽာမန္ဘာသာစကားေႁပာသူ အတန္ငယ္ရွိေသာ အႁခားႏိုင္ငံမၽားမွာ ပိုလန္၊ ရုရွား၊ ဘရာဇီး ႏွင့္ အေမရိကန္ႁပည္ေထာင္စုတို႔ပင္ႁဖစ္ပါသည္။
ႁပင္သစ္ဘာသာစကား
ႁပင္သစ္ဘာသာစကားကို ေႁပာဆိုသံုးစြဲသည့္ လူၪီးေရ မွာ ခန္႔မွန္းေႁခအားႁဖင့္ သန္းတရာ နီးပါးခန္႔သာရွိေသာ္လည္း ဤ ဘာသာစကားသည္ ကမBာ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၃၂ႏိုင္ငံ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားႁဖစ္ရာ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားႃပီးလွ်င္ ဒုတိယေနရာတြင္ ရပ္တည္လွ်က္ရွိေပသည္။
ႁပင္သစ္ဘာသာစကားသည္ ကမBာ့ကုလသမဂၢ၏ ရံုးသံုးဘာသာစကားလည္းႁဖစ္ႃပီး ႁပင္သစ္စကားအား ရံုးသံုးဘာသာစကားအႁဖစ္သတ္မွတ္ေႁပာဆိုႂကေသာ ႏိုင္ငံမၽားတြင္ ႁပင္သစ္၊ ကေနဒါ၊ အိုင္ဗရီကို႔စ္၊ ကြန္ဂိုဒီမိုကရက္တစ္ သမၼတ ႏိုင္ငံ၊ ဘယ္လ္ဂၽီယံ၊ ကင္မရြန္း၊ နီဂါ၊ မါဒါဂါစကာ ႏွင့္ ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံတို႔ ပါဝင္ေလသည္။
မေလးဘာသာစကား
ေဒသအလိုက္ မတူကြဲႁပားစြာ သံုးႏံႈးေႁပာဆိုႂကေသာ္လည္း ပင္မ မေလးဘာသာစကား ေႁပာဆိုမႈမၽားကို အင္ဒိုနီးသွ်ား တြင္ ‘ဘာဟာစာအင္ဒိုနီးသွ်ား’ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္ ‘ဘာဟာစာမေလးရွား’ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ စကၤာပူ ႏွင့္ ဘရူႏိုင္း ႏိုင္ငံတို႔တြင္ ‘ဘာဟာစာ ေမလာယု’ ဟူ၍လည္းေကာင္း အသီးသီး သတ္မွတ္ထားရွိသည္ကို ေတြ႔ရွိရေပသည္။
အထက္ေဖၚႁပပါ ႏိုင္ငံ ေလးႏိုင္ငံေပါင္း လူၪီးေရသည္ သန္းေပါင္း ၂၂၀ ေကၽာ္ခန္႔ရွိေသာ္လည္း မေလးဘာသာစကားသည္ အဆိုပါ ႏိုင္ငံ အားလံုး၏ အဓိက လူေႁပာအမၽားဆံုး ဘာသာစကားတရပ္ေတာ့ မဟုတ္ပါေခၽ။ ခန္႔မွန္းေႁခအားႁဖင့္ လူၪီးေရ ၃၃ သန္းခန္႔သာ မေလးဘာသာစကားကို မိခင္ဘာသာစကားအႁဖစ္ ေႁပာဆိုသံုးစြဲႂကေလသည္။ အင္ဒိုနီးသွ်ားႏိုင္ငံတြင္ မေလးဘာသာစကားေႁပာဆိုသည့္လူၪီးေရသည္ တတိယ အမၽားဆံုး ေနရာ၌ ရွိႃပီး ႏိုင္ငံ၏ ပထမ ႏွင့္ ဒုတိယ လူၪီးေရအမၽားဆံုး ေႁပာဆိုသည့္ ဘာသာစကားမၽားမွာ ဂၽာဗားစကားႏွင့္ ဆူဒါနီးစ္ ဘာသာစကားတို႔ပင္ ႁဖစ္ပါသည္။
ေမာင္ၪီးသိန္းေမာင္
မွတ္ခၽက္။ ။ နယူးေယာ့တိုင္းမ္ သတင္းစာဌါနမွထုတ္ေဝေသာ ကမBာ့စြယ္စံုကၽမ္း (၂၀ဝ၇) မွ ၷေႁသမ ဴေညါကေါနၽ သ္ အ့န ၲသမိူ ကို ဘာသာႁပန္ဆိုတင္ႁပႁခင္းႁဖစ္ပါသည္။
Picture:
http://www.wikinomics.com/blog/uploads/internet-languages.JPG